Over de transformatie van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis
In 2015 bracht de commissie Dannenberg in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een advies uit (Van beschermd wonen naar beschermd thuis) over de toekomst van het Beschermd Wonen (BW). Wat is hiervan de stand van zaken?
In dit breed omarmde toekomstbeeld van BW staat de sociale inclusie van mensen die onvoldoende grip hebben op hun leven centraal. In essentie gaat het om een Beschermd Thuis. Sindsdien vormen in deze visie beschermde woonplekken in de wijk het uitgangspunt, met een 7 x 24 uur woonvoorziening voor een relatief kleine groep mensen. Dit vraagt een transformatie van BW in intramurale voorzieningen naar het beschermen van kwetsbare burgers midden in de samenleving door het bieden van uiteenlopende woonvarianten met flexibele herstelondersteuning, gericht op een zingevend bestaan. Bij BW wordt daarmee afstand genomen van het woonladder-model waarbij de mensen op basis van hun functioneren steeds een stapje hoger of lager op de woonladder (moeten) maken.
Duurzame beweging
De ambitie is dus om – samen met alle belanghebbenden – een duurzame beweging in gang te zetten gericht op het bieden van kwalitatief goede, beschikbare en betaalbare hulp dichtbij de mensen die deze hulp nodig hebben: van Beschermd Wonen naar een Beschermd Thuis.
Inmiddels werken gemeenten en het rijk – in samenwerking met partners zoals cliëntenorganisaties, zorgaanbieders en woningbouwcorporaties – aan deze beweging voor sociale inclusie voor mensen die mentaal kwetsbaar zijn.
Beschermd Thuis / Beschermd Wonen
Zelfstandig wonen kan voor sommige mensen een grote uitdaging zijn. Mensen vinden het bijvoorbeeld lastig goed voor zichzelf te zorgen of hun dag in te delen. Het is voor hen moeilijk dit zonder professionele hulp te doen. BW helpt hierbij.
Beschermd Wonen begeleidt mensen in hun zelfredzaamheid, zodat zij mee kunnen blijven doen in de samenleving.
Variatie woonvormen en woningen
BW richt zich op zorgvormen, zoals ambulante zorgverlening op maat, die de eigen regie van de cliënt versterken. Welke woonvorm het beste bij een cliënt past, is afhankelijk van de indicatie, de mate van beperkingen, de eventuele psychiatrische problematiek en de woonwensen. Er is variatie in woonvormen en woningen, en er zijn mogelijkheden voor zelfstandig of in een groep wonen.
Op deze manier kunnen het wonen en de zorg zo goed mogelijk aansluiten bij de behoefte van elke cliënt.
Bij Beschermd Thuis is er sprake van het scheiden van wonen en zorg: de inwoner met een hulpvraag huurt of bezit zelf een woning. De benodigde ondersteuning wordt door de zorgverlener geleverd.
Meer informatie
Lees of bekijk het advies van de commissie Dannenberg uit 2015
Transformatie in partnerschap
De ambitie van de beweging naar Beschermd Thuis vraagt wat van alle betrokken partijen én van de samenleving. We zitten middenin een groot en langdurig transformatieproces: in stenen en financiële middelen, maar vooral ook in de manier van samenwerken, organiseren en denken.
Kenmerkend voor een dergelijke transformatie zijn een grote mate van onzekerheid en wederzijdse afhankelijkheden. Vanzelfsprekend roept dat vragen op bij alle betrokkenen en gaat het gepaard met de nodige ‘groeipijn’.
Alleen met krachtige en aanhoudende samenwerking met lokale, regionale en landelijke partners kunnen we de sociale inclusie voor mensen met psychische kwetsbaarheid een stap verder brengen.
Op regionaal niveau wordt partnerschap geborgd in de samenwerkingsafspraken die worden vastgelegd op basis van de Norm voor Opdrachtgeverschap. Op landelijk niveau is de afstemming tussen (vertegenwoordigers van) gemeenten, VWS, BZK, Valente en Mind geborgd in een bestuurlijk overleg, stuurgroep en het zogenaamde cockpit-overleg.
Ondersteuningsstructuur
Om gemeenten en partners vraaggericht te helpen en de gewenste beweging succesvol te laten verlopen, is er een ondersteuningsstructuur ingericht. Verschillende teams staan klaar om te ondersteunen bij het beantwoorden van allerlei vragen en implementatievraagstukken. Denk aan het inrichten van de regionale governance en het maken van bijbehorende financiële afspraken in regionaal verband. Vraagstukken zoals het vertalen van het objectief verdeelmodel naar de regionale situatie. Of juist inhoudelijke afspraken over het realiseren van woonplekken met zorgaanbieders en woningcorporaties.
De VNG heeft een handig overzicht opgesteld met organisaties waar u terecht kunt met vragen.
Vragen of wilt u sparren?
Het Regioteam Opdrachtgever- en Opdrachtnemerschap Wmo en Jeugdwet staat vanzelfsprekend in bovengenoemde ondersteuningsstructuur. Wij ondersteunen gemeenten en aanbieders waar nodig bij de transformatie van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis. U kunt mij en mijn collega-Regioadviseurs rechtstreeks bellen of mailen. U kunt ook een mailtje sturen naar regioteam@i-sociaaldomein.nl.
Over de auteur
De auteur, Peter Paul J. Doodkorte is senior-adviseur bij Vondel & Nassau, een landelijk werkend adviesbureau voor overheden en organisaties werkzaam binnen het sociaal domein. Hij is een van de (acht) Regioadviseurs die samen het landelijk werkende Regioteam Opdrachtgever-/opdrachtnemerschap Wmo en Jeugdwet vormen.
Verruim de horizon 