Let op mijn gedachten

• ‘Mind My Mind’ prachtige animatiefilm over autisme en liefde

‘Mind My Mind’ is een Nederlandse tekenfilm over een jongeman met autisme. Kijkjes in zijn hoofd vol dossiers en handleidingen bieden een liefdevolle blik op zijn leven. Als Chris valt voor Gwen, is zijn asperger alleen een handicap die hem nog net iets onhandiger maakt dan andere jongens, in ‘Mind My Mind’.

Chris is een hoog functionerende autist die zich graag terugtrekt in zijn ‘comfort zone’. Dan werkt hij in zijn kamertje aan modelvliegtuigjes, met name aan de Junker JU 87, of Stuka: de beruchte gillende Duitse duikbommenwerper uit de Tweede Wereldoorlog.

In Chris’ brein navigeert manneke Hans – zijn dataprocessor, zeg maar – hem door lastige, ambivalente sociale situaties. Als een bibliothecaris rent Hans dan tussen boekenkasten om scripts en dossiers open te slaan die zich bij ‘normale’ mensen allang automatisch hadden geopend. Hoe emoties van een gezicht te lezen. Hoe daarop te reageren. Hoe je te gedragen op een feestje. Hoe te flirten.

Dat laatste – voor Chris theoretische – dossier blijkt opeens van groot belang wanneer hij valt voor de roodharige Gwen, die kameleons verzorgt in de dierentuin. Althans: Chris vermoedt dat hij verliefd is, zijn broer weet het wel zeker. Iets met feromonen. Komt hij Gwen tegen op een feest, dan holt bibliothecaris Hans in zijn hoofd al snel amechtig achter de feiten aan. Feromonen, dossiers en scripts stuiven in het rond, paniek volgt, Chris vertrekt abrupt. Als Gwen hem volgt om te vragen of hij eens in de dierentuin langs komt, negeert Chris haar. Pas veel later, veilig tussen zijn Stuka’s, verwerkt hij haar uitnodiging.

Mind My Mind is een Nederlandse, Engelstalige animatiefilm van een half uur. Dit is een hoopvolle, fraaie, leerzame film over (zelf)acceptatie, autisme en liefde die niet alleen vaders met autistische zonen diep zal ontroeren.

Animator Floor Adams, die eerder kunsttherapeut in de psychiatrie was en zes jaar aan deze film werkte, weet haar kijkers in het hoofd van iemand met asperger te verplaatsen – een term die overigens in onbruik raakt. Zodat je beter begrijpt waar het vandaan komt, dat koddige formalisme, die letterlijke aannames, dat ogenschijnlijke gebrek aan empathie of dat plotse weglopen. Kwestie van afwijkende informatieverwerking en moeizame filtering van prikkels.

Het autistische brein kookt snel over: Chris verschanst zich dan in zijn veilige wereld van lijm, verf en vliegtuigjes. De Stuka, de grote paniekzaaier van de Luftwaffe tijdens de Blitzkrieg, biedt veiligheid, maar draagt als ‘obsessie’ ook bij aan ‘raar’ gedrag, vreest Chris. Een rake, ambivalente metafoor, net als de kameleon, de camouflage-expert die zijn tint studieus aanpast aan zijn omgeving. Maar bij verhoogde agitatie lukt dat niet langer. Dan loopt een kameleon zwart aan, leert Chris.

Mind My Mind kweekt werkelijk begrip voor autisme. Anders dan vele tientallen documentaires en speelfilms zoomt het niet in op een extreem geval. Chris is ook geen ‘autistische savant’ die speelfilm Rain Man in 1988 romantiseerde: sociaal hulpeloos, eenzijdig bijna bovenmenselijk begaafd. Ben Affleck belichaamde dat kleurrijke type als autistische actieheld in The Accountant (2016), Christian Bale als beursanalist die de kredietcrisis ziet aankomen in The Big Short (2015). Chris is ook geen eigengereide supernerd als Sheldon van The Big Bang Theory. Hij is gewoon een verliefde jongen met een handicap die hem nog onhandiger maakt dan al die andere jongens.

Mind My Mind Regie: Floor Adams. Ook te boeken voor eenmalige vertoning via popup.film/ mind-my-mind