Kijken naar het einde

Een kwestie van dood en leven

Irvin Yalom is een wereldberoemde Amerikaanse psychiater, auteur van toegankelijke handboeken en romans over psychotherapie. Hij was 65 jaar gelukkig getrouwd met Marilyn Yalom, hoogleraar Franse letterkunde en vrouwenstudies. Wanneer zij terminaal ziek blijkt, schrijft het echtpaar om en om een hoofdstuk voor een boek over hun laatste maanden samen. Marilyn is de meest kalme stem, ze weet dat ze euthanasie wil als de pijn ondraaglijk wordt. En dat wordt hij. Irvin is onthutst en duikt in diepe rouw.

Er valt best wat af te dingen op Een kwestie van dood en leven, met name op het aandeel zelffelicitatie. De Yaloms strooien met titels, prijzen en andere prestaties waar ze zelf een strik om leggen. Wat niettemin overtuigt en ontroert, is de manier waarop beiden naar hun eigen einde kijken. Marilyn gaat de objecten in hun huis na. Wie zal al die voorwerpen willen hebben? Wie kent de herinneringen die zij koesteren bij hun Balinese kunst, eerste drukken Dickens, boeken van bevriende schrijvers?

Irvin realiseert zich dat hij een van de laatsten van zijn studievrienden is die nog leeft. Nu is hij de hoeder geworden van hun gezamenlijke herinneringen. En als Marilyn sterft, verdwijnt alles wat ze samen hebben beleefd. Hij redt zichzelf door zijn eigen gedachten te observeren en wanneer dat niet helpt, zijn eigen handboeken te herlezen. Die hij ‘als nieuw’ ervaart. Ontluisterend is dat hij zoveel vergeten is, dapper dat hij dit proces – is het dementie? – zo durft op te schrijven. ‘Wat is het toch lastig om 88 te zijn! Hoe heb ik dit verhaal kunnen vergeten, terwijl het zo ontzettend van toepassing is op mijn huidige verdriet?’

Een kwestie van dood en leven, Irvin D. Yalom en Marilyn Yalom, Balans, 228 blz., 22,99 euro.