Waarom niet eerder

Een film over zelfdoding

‘Waarom niet eerder’ is de titel van de film waarmee GGD IJsselland mensen wil helpen bij het voeren van een gesprek over zelfdoding. “Op het onderwerp rust een groot taboe. De film moet dit doorbreken”, zegt Martine Peppelenbos van GGD IJsselland. “Juist nu is het belangrijk om erover te praten, want in tijden van crisis komt het voor dat het aantal suïcidepogingen stijgt. De vrees is dat dit ook nu gaat gebeuren.”

GGD IJsselland heeft het onderwerp al een paar jaar op de agenda staan met het project ‘Zelfmoord? Praat erover!’. Suïcide – zelfmoord of zelfdoding in de volksmond – is van alle tijden, maar komt in crisistijd vaker voor. Peppelenbos: “Suïcide heeft vaak te maken met verlieservaringen en die zijn er momenteel meer dan vóór de crisis. Daarbij moet je denken aan eenzaamheid, sociaal isolement, (dreigende) werkloosheid en financiële problemen.”

Risicogroepen

Bij het bespreekbaar maken van suïcidale gedachten richt GGD IJsselland zich op vier risicogroepen: Mannen van 40 tot 65 jaar, agrariërs, Lhbti’ers en jongeren. “Suïcide komt het meeste voor onder mannen van middelbare leeftijd. Meer dan de helft van het aantal suïcides wordt door hen gepleegd. Maar heel vaak willen mensen hun leven helemaal niet beëindigen. Ze willen af van de ellende in hun leven en zien uiteindelijk nog maar één oplossing.”

Veel mensen die een poging hebben gedaan belanden in het ziekenhuis. Een plek waar het ongemak van het onderwerp goed voelbaar is. De patiënt wordt opgevangen door zorgmedewerkers die vooral zijn opgeleid om medische handelingen te verrichten. Meestal is er ook familie bij. Ze bevinden zich allemaal in dezelfde ruimte. Iedereen weet wat er is gebeurt, maar vaak weet niemand hoe ze het gesprek erover moeten beginnen.”

Het gesprek is te leren

Daar kan de film bij helpen. “Vanuit deze gedachte is de film ook gemaakt”, zegt Martine Peppelenbos. “Om handvatten te geven hoe je in gesprek kunt gaan met iemand die geen andere uitweg ziet. Dat is namelijk te leren. De film is ook bedoeld voor de ‘gewone burger’. Voor mensen met iemand in hun omgeving met wie het slecht gaat en die suïcidaal zou kunnen zijn. “Praat er vooral over”, zegt Peppelenbos. “Kies de woorden die bij jou passen maar draai er vooral niet omheen. Degene voor je schaamt zich. Heeft gedachten over suïcide die hij niet wil hebben, die hij heel hard probeert weg te drukken. Benoem het probleem. Daarmee geef je mensen de vrijheid om te zeggen: ‘Ja shit, daar denk ik wel eens aan.'”

Praat erover

Voor mensen die niet lekker in hun vel zitten heeft Peppelenbos maar één boodschap: “Praat erover! Laat het niet zover komen dat jij dit soort gedachten ontwikkelt. Lucht af en toe je hart bij iemand. Zoek iemand op die je vertrouwt. De film kan ook voor deze mensen een hulpmiddel zijn om hun gevoelens bespreekbaar te maken.”

Voor mensen met suïcidale gedachten is het mogelijk nog moeilijker om er uit zichzelf over te beginnen. “Meer dan de helft van de mensen die suïcide pleegt is in de maand daaraan voorafgaand bij de huisarts geweest. Maar zelfs daar vertellen ze er vaak niet over. Er is bijna niemand die in een spreekkamer zegt: “Ik denk erover om er een einde aan te maken. Daar draaien ze om heen.”

Taboe doorbreken

‘Waarom niet eerder’ is gemaakt door Martine Peppelenbos van GGD IJsselland en Marja Fuchs van 113 Zelfmoordpreventie. De film is onderdeel van het project ‘Zelfmoord? Praat erover!’ waar de elf gemeenten in het verzorgingsgebied van GGD IJsselland extra geld voor hebben vrij gemaakt. “Een belangrijk onderdeel van dit project is het doorbreken van het taboe. Dat proberen we met de film te doen.”

Wie de film wil zien of vertonen, kan contact opnemen met Martine Peppelenbos door een mail te sturen naar zelfmoordpreventie@ggdijsselland.nl. “Ziekenhuizen kunnen de film laten zien aan hun personeel als middel om het gesprek op gang te brengen over suïcide en hoe het ziekenhuis daarmee om wil gaan. De film is ook geschikt voor de agrarische sector, huisartsen, onderwijsinstellingen of nabestaanden. Suïcide is daar waar mensen zijn.”