Je zou er toveren voor leren

• Van oeverloos gelul, naar ontzettend helpen

Wereldwijd zijn 60 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog of vervolging. De laatste maanden zijn daarover pagina’s vol geschreven. Uren werden en worden eindeloos volgepraat op radio en televisie. Over het menselijk drama, over de (vermeende) grondslag, over de politieke onmacht bij de aanpak van het probleem, enzovoort, enzovoort. En dat, over een probleem dat al zo’n vijftien jaar bestaat.

Ik stoor mij in toenemende mate aan de welhaast eindeloze rij van eloquente commentatoren die menen mij de situatie te kunnen of te moeten duiden. Die menen dat zij het klappen van de zweep kennen. Die op lichtelijk naïeve, hoog cynische of dwingende toon mij uitleggen waarom wat en wie niet deugt. Waarbij de uitverkoren commentator van dienst niet te beroerd is om het bijbehorende historische standaardverhaaltje nog eens op te lepelen. Alles bij elkaar lijkt het eerder een wedstrijdverslag, dan een beschrijving van de situatie. Laat staan een bijdrage aan de oplossing.

Tenenkrommend is het. Te horen en te zien hoe al die ‘deskundigen’ de problemen naar anderen uitspelen. Hoe zij – bij voortduring elkaar en u en mij – hypocriet of emotioneel handelen verwijten. Terwijl in werkelijkheid ook hun gebazel niets meer of minder is dan dekmantel voor het eigen onvermogen. Van een voortdurend – en toenemend – gevoel van onmacht.

Nog stuitender wordt het, wanneer bij dat alles de discussie over het wel of niet plaatsen van een – de wereld wakker schuddende – foto, belangrijker lijkt dan het onderwerp zelf.

Ik erger mij dus. Groen en geel. Aan dat tribunegedrag. Het lijkt wel voetbal: iedereen heeft er een mening over, verzwelgt daar in en weet het thuis op de bank beter dan trainers, spelers of scheidsrechters. Tot beter of ander voetbal echter leidt dat alles niet. Net zo min als al dat geklets bijdraagt aan een oplossing van de vluchtelingencrisis leidt. Ik verlang commentatoren, welke met passie verslag doen van de situatie, zonder die vervelende en ongevraagde extraatjes.

De vluchtelingencrisis is een constante worsteling en zorgt voor veel discussie. Het zicht op oplossingen wordt echter niet beter door. Eerder ontneemt de negatieve aandacht voor alles wat niet werkt het zicht daarop. De waarde van de berichtgeving is juist hierdoor – in ras tempo – onderhevig aan ernstige inflatie. Zo erg zelfs, dat ik er resistent voor word. En met mij – zo vrees ik velen.

Het volgen van de berichtgeving over de vluchtelingen dreigt te verworden tot het kijken naar een soap. Zo een, waarin van dag tot dag de belevenissen van personen in een fictieve wereld worden gevolgd. Zonder een duidelijk eind aan de verwikkelingen. Waaraan wij ons verlekkeren, verkneuteren of ergeren. Vanaf de tribune schreeuwend: “Wat een ellende, hè. Je schaamt je toch kapot. Er loopt een massa mensen op die snelweg hoor.”

Totdat een beeld van menselijke maat ons ontnuchtert. Duidelijk maakt dat het geen fictie is. Geen slechte film of zo. Maar harde werkelijkheid. Waarvan niemand goed weet hoe daarmee om te gaan. Gewoon, omdat de werkelijkheid ieders voorstellingsvermogen te boven gaat. Dat besef overwoekeren met goedbedoeld tribunegedrag lost niks op.

Een oplossing binnen handbereik brengen hangt af van onze moraal. Van de mate waarin en met hoeveel passie we dagelijks aan de slag gaan. Met een duidelijke strategie, waarin iedereen een rol heeft en neemt.

Maar hier wringt de schoen. Zo lang we die gezamenlijkheid onvoldoende betrachten blijft het afwachten. Blijft het met de kat in de boom tribunegedrag vertonen. Om vervolgens ook nog eens het micromanagement van bloed-zweet en tranen interventies van particulieren neer te sabelen.

Als Herman van Veen kon toveren, was niemand de sigaar, hielden alle mensen van elkaar. Iedereen was jonger, niemand had er honger. Als hij kon toveren, kwam alles voor elkaar.

Wat zou ik graag die tovenaar zijn. En met mij velen anderen. Gewoon, omdat wij ons allemaal beseffen dat vluchtelingen individuele mensen zijn waar we iets voor kunnen doen. Deze mensen zijn allemaal op zoek naar een stukje veiligheid en de kans op een beter leven. Als we vanuit dat besef nou eens alle energie zouden bundelen. Moet je eens kijken wat er dan gebeurt. In dat geval zal er een beweging ontstaan die het meeste weg heeft van een epidemie. Zo een tegenbeweging grijpt razendsnel om zich heen en is bijna niet te stoppen.

Als we ons niet willen neerleggen bij passiviteit en onmacht, dan moeten wij als makkers ons wild geraas jegens elkaar staken. Samen optrekken. De woordenbrij stilzwijgen en alle wijsheid en compassie inzetten voor het bedenken van menswaardige oplossingen. Daarvoor en daarbij mag ook op mij een beroep worden gedaan.